Diep genoeg in de ijsberg?
21 december 2018
Nooit gedacht dat mijn hoofd ooit vol ijsbergen zou zitten, tot ik ze tegenkwam tijdens een online cursus van Otto Scharmer van de Amerikaanse universiteit MIT.
Nu toets ik alles wat ik doe af aan het ‘ijsbergmodel’. Zit een thema diep genoeg in de ijsberg? Dan werk ik er graag rond.
Het ijsbergmodel geeft krachtig weer hoe onze wereld in elkaar zit. Drie ijsbergen op een rij, meer hebben we niet nodig om de uitdagingen van onze tijd te vatten.
- De eerste ijsberg staat voor de ecologische crisis. We overschrijden de ecologische grenzen van de planeet, onze collectieve ecologische voetafdruk bedraagt anderhalve keer de aarde.
- IJsberg nummer twee: grote sociale spanningen. Veel mensen leven in armoede, een kleine groep heeft veel rijkdom in handen.
- En tot slot, de derde ijsberg: de geestelijk-culturele crisis. Het is de minst goed begrepen ijsberg. We zien hem in het gevoel van onbehagen dat leeft in onze samenleving.
Karakteristiek voor een ijsberg: 90 percent van het geheel is niet zichtbaar. Wat we van deze drie ijsbergen boven water zien is dus enkel de top.
Even het hoofd onder water steken dus. Daar krijgen we een zicht op de dieperliggende structuren en systemen. Een voorbeeld: we streven naar groei van ons bruto binnenlands product, ook al is dat geen goede indicator voor ons welzijn. Zo zijn er tal van structuren en systemen die we bijna blindelings hanteren. Waar komt dat vandaan?
Op zoek naar het meest onzichtbare moeten we nog dieper onder water duiken. Zo komen we bij onze denkkaders. Ons denken creëert de wereld waarin we leven.
Streeft iedereen vooral zijn eigenbelang na en nemen we de problemen die daaruit voortkomen, de drie ijsbergen dus, er fatalistisch bij? Of zijn we in staat om te transformeren naar een andere manier van denken, die het welzijn van iedereen voor ogen houdt?
Ik vind het een fascinerende vraag. Al hou ik toch meer van warmere oorden.
Het ijsbergmodel en de beelden heb ik in bruikleen van het Presencing Institute (creative commons).
Interessant? Altijd welkom om er dieper op in te gaan.